Kreeftonderzoek

De vraag van vandaag:

Zorgden Amerikaanse rivierkreeften in Polderpark Cronesteijn voor massale karpersterfte? (tekst loopt door onder het filmpje van TV West)

De overige oorzaken zijn m.i. uit te sluiten:

Baggerwerk
Heftige regenval
Overstort met rioolwater
Een virus. D.w.z. deze dieren waren allemaal binnen 24 uur dood: vergelijk het met de bruinvissterfte rond de Wadden. Een virus doet er langer over om zich over de populatie te verspreiden: eerst gaan de zwakste dieren dood, in een later stadium (dagen, weken later) pas de sterkere. Onderzoek heeft uitgewezen dat er geen virus aanwezig was in de dieren.
Bacterie: de onderzochte dieren hadden geen (onnatuurlijke of dood veroorzakende) bacterieën.
Aangevallen/aangevroten door de kreeften (de dode karpers vertoonden geen uitwendige verwondingen)
Dierenmishandeling (de dode karpers lagen verspreid door heen heel groot gebied en ertoonden geen uitwendige verwondingen; er is voldoende sociale controle door passanten en sportvissers)
Ondervoeding (de dieren zagen er goed doorvoed uit)
Vergiftigd water (er zijn geen andere dode vissoorten of watervogels aangetroffen)

We wachten daarom met spanning op de uitslag van de (eventuele) sectie op enkele kadavers door een instituut uit Lelystad alsook op de watertesten die Rijnland liet uitvoeren.

Kreeftjes? Ze worden tot wel 17cm lang (zonder klauwen)

Waarom noemt men ze nog steeds kreeftjes (met het verkleinwoord erachter)?

Dat is me echt een raadsel; ik vind het joekels! Of komt dat omdat ik door een andere (duik)bril kijk?
hiernaast: de gevlekte Amerikaan Faxonius limosus met een carapax van ruim 12 cm, de grootste die ik tot op heden tegenkwam in de Leidse stadswateren.
Met het verkleinwoord (vooral door instanties gebruikt?) wordt de impact van deze invasieve exoot aanzienlijk verminderd.
Ze graven, bikken, vechten en vrijen er op los en vernietigen daarmee flora en fauna tot op het bot (tekst gaat verder onder filmpje).

Minder klauwen, meer biodiversiteit?

Ik opperde in 2019 al op mijn onderzoekspagina Amerikaanse rivierkreeften van Onder water in Leiden.nl het volgende:

"De kreeft hierboven heeft maar één schaar. Dat maakt het lastig om zijn prooi in bedwang te houden.
Me dunkt dat dat ook het geval zal zijn met gangen graven in oevers, en al helemaal als het dier beide scharen mist.
Is dat dé oplossing voor schade aan onze oevers en dijken? Dan modificeren we ze genetisch en laten ze los in bestaande populaties..."

Meerjarig onderzoek

Sinds 2013 voer ik als projectleider van Onder water in Leiden en het KNNV Project Vissenmonitoring onderzoek uit naar de Amerikaanse rivierkreeften en wolhandkrabben in Leidse wateren.
In 2020 zijn daar ook een aantal plekken in Leiderdorp en Voorschoten bij gekomen.
Op die manier zijn de flora en fauna in de stadswateren én het onderhoud in verschillende gemeenten beter met elkaar te vergelijken.
Duidelijk is dat de kreeften (zowel Procambarus clarkii als Faxonius limosus) dol zijn op de geboden gaten in harde structuren in kademuren en beschoeiingen.
Indien nodig, bikken ze extra 'woonruimte' uit: boven, onder, naast of achter de structuur.
Ook de Chinese wolhandkrab kan er wat van: tunnels van een meter lang zijn geen uitzondering, zie ik al snorkelmonitorend.
het aantal stuks dat ik telde in 2015 is van 46 gegroeid naar ruim 4.600 in 2020 in de Leidse stadswateren (tekst gaat verder onder filmpje).

Huidig onderzoek - we wachten ademloos op een landelijke taskforce - nog altijd!

Het zal u niet ontgaan zijn dat de kreeften ook in het Leidse nieuws zijn.
Deze aandacht is er gekomen n.a.v. de karpersterfte in Polderpark Cronesteijn, begin september 2021
en door een krantartikel over mijn onderzoekswerk in het Leidsch Dagblad op 12 september 2020.
Ook op Vroege Vogels wordt er regelmatig aandacht besteed aan 'kadeschade' (zachte en harde oevers) door rivierkreeften.
In de aflevering uit december 2020 op Vroege Vogels over Leiden, beklaagde ik me omdat er niets aan gedaan kan worden i.v.m. de 'beschermde status' die deze exoot nochthans heeft.
Om in elk geval lokale oplossingen te vinden, voer ik nóg intensiever onderzoek uit in het veld én in de stadsgrachtenaquaria in mijn thuisstad Leiden.
Bijvoorbeeld naar predatie door natuurlijke vijanden, zoals reiger, meerkoet, fuut en baars.
Hoe zijn zij ter vermurwen om deze 'garnaalachtige' lekkernij op te nemen in hun dagelijks menu?
Het verheugde me zeer dat er in de media eindelijk gesproken werd over het oprichten van een Taskforce Kreeftenaanpak door de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten). Ik geef al jaren aan dat de kreeften ontelbaar snel in aantal toenemen, ten koste van de overige stadsnatuur.
Toch bedroeft het me, dat dit plan anno september 2021 nog niet tot resultaten heeft geleid.

Voorbeelden van mijn aanpak:

koesteren inheemse vijanden, zoals meerkoet en fuut
voederverbod inheemse vijanden (reiger, meeuwen)
training inheemse vijanden: meerkoet, fuut en snoek

Voorbeeld van zo'n kostbare onderzoeksvraag:

Zijn sinkholes toe te schrijven aan uitgebikte ruimten onder de kades? Ik denk van wel, zeker als er nog andere sporen te vinden zijn onder water. Zie daarvoor ook de fotoserie hieronder.
Wat te doen met het verlies aan rode lijstsoorten en kwetsbare ecologische locaties? Denk aan kikkers, padden, salamanders, maar ook aan watervogels zoals de knobbelzwaan. Die laatste verhongert door het verlies aan waterplanten.

Contact?

Voor gemeenten, waterschappen, sportvissers en kennisinstituten: Vraag een gratis grachtenscan aan om over dit onderwerp en de aanpak van de aquatische plaagdieren verder te praten.
PERS: Interview of mediavraag? Bekijk eerst deze pagina. I.v.m. een uiterst volle agenda kan ik hieraan n.a.w. geen gehoor geven.